Samorząd Województwa Podkarpackiego

 Informacja dotycząca stanu prawnego w Polsce regulującego pobieranie komórek, tkanek i narządów od zmarłych osób w celu ich przeszczepienia.

Przeszczepianie jest uznanym sposobem ratowania życia i przywracania sprawności osobom chorym, które potrzebują zdrowego narządu, tkanki lub komórek. Narządy w wielu przypadkach są pobierane od dawców po ich śmierci – jedna osoba dzięki przekazaniu kilku organów może uratować nawet kilka istnień.

Jak zostać dawcą pośmiertnie?

W Polsce w przypadku stwierdzenia zgonu obowiązuje zasada domniemanej zgody, zgodnie z którą, w przypadku braku wyrażenia sprzeciwu za życia wobec narządów, osoba zmarła zostaje uznana za potencjalnego dawcę narządu.

Obowiązująca w Polsce zasada domniemanej zgody wskazuje, że każda osoba dorosła jest potencjalnym dawcą narządów po śmierci. Oznacza to, że po osiągnięciu pełnoletności nie trzeba składać żadnych oświadczeń woli – w przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej o zgodę na pobranie organów musi zostać zapytany przedstawiciel ustawowy.

Pobranie komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu – art. 5 ust.1 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2020 r. poz. 2134 t.j.).

Zgodnie z prawem, każda pełnoletnia osoba, małoletni powyżej lat szesnastu a także przedstawiciel ustawowy ma prawo nie zgodzić się na pośmiertne pobranie organów.

Sprzeciw wyraża się w formie^[1]:

1. wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich,
2. oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis,
3. oświadczenie ustnego złożonego w obecności dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.

Link do Centralnego Rejestru Sprzeciwów: http://www.poltransplant.org.pl/crs1.html#gsc.tab=0

W 2022 roku w Polsce przeprowadzono 1402 przeszczepy narządów - dawcami były osoby zmarłe. W województwie podkarpackim pośmiertnie pobrano narządy i tkanki i przeszczepiono od 11 dawców rzeczywistych. Oczekujących na przeszczep narządu w 2022 roku było 1856 osób^[2]

Decyzja o (nie)oddaniu po śmierci swoich narządów należy do każdego z nas.

Pośmiertne oddanie narządów jest ostatnim, najcenniejszym darem, jaki człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi.

 ^[1] Art.6 ust.1 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.

^[2] źródło danych: http://www.poltransplant.org.pl/statystyka_2022.html#gsc.tab=0