Samorząd Województwa Podkarpackiego

Autor tekstu: Mateusz Werner

UMWP

Autorzy zdjęć: Paweł Kraus/UMWP; nizanskie.info portal informacyjny

Uroczystość odsłonięcia wielkopowierzchniowego malowidła poświęconego „Przemytniczce Bożej” odbyła się z udziałem przedstawicieli władz samorządowych, instytucji publicznych, wojska, służb mundurowych, harcerzy, organizacji społecznych, mieszkańców Niska i regionu. Samorząd województwa reprezentowała wicemarszałek Ewa Draus.

Oficjalną część uroczystości poprzedziła msza św. w Sanktuarium pw. św. Józefa Opiekuna Rodzin w intencji bohaterki muralu. Następnie uczestnicy wydarzenia zgromadzili się przy ścianie bloku przy ul. Tysiąclecia 8A w Nisku, gdzie powstało dzieło. Odsłonięcie muralu Marii Mireckiej-Loryś – majora Wojska Polskiego, uświetniła obecność kompanii honorowej z 3 batalionu inżynieryjnego z Niska. Nie zabrakło również Zespołu Pieśni i Tańca „Racławice” im. Rodziny Mireckich, młodzieży harcerskiej, a także licznej delegacji Młodzieży Wszechpolskiej, organizacji do której w 1937 r. po podjęciu studiów na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie wstąpiła bohaterka muralu.

Szanowni Państwo, wszyscy potrzebujemy bohaterów, ich inspirujących życiorysów, które mogą okazać się wzorem postaw dla kolejnych pokoleń. Ale potrzebujemy też znaków tych bohaterów obecności – widocznych w codziennej przestrzeni symboli, które rzucają światło przeszłości na teraźniejszość. Ten mural jest właśnie takim znakiem obecności Major Mireckiej wśród nas – pisał do organizatorów i uczestników wydarzenia Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, w liście odczytanym przez wicemarszałek Ewę Draus.

Po serii okolicznościowych wystąpień nastąpiło odsłonięcie tablicy informacyjno-edukacyjnej, która stanęła w najbliższym otoczeniu muralu. Tablica zawiera biogram bohaterki, materiał ikonograficzny, w tym zdjęcie z lat 50. XX wieku, które stało się inspiracją dla projektu artystycznego muralu, a także kluczowe informacje o inicjatywie „Przestrzeń Dziedzictwa”. Uroczystość zakończyła się pamiątkowym zdjęciem wszystkich uczestników na tle muralu.

Kontynuacja wydarzenia odbyła się natomiast w Niżańskim Centrum Kultury „Sokół”, gdzie organizatorzy zaplanowali spotkanie wspomnieniowe. W programie drugiej części uroczystości przewidziano historię mówioną, a więc notacje filmowe ze wspomnieniami bohaterki muralu, wypowiedzi i komentarze zaproszonych gości, panel wspomnieniowy z udziałem przedstawicieli rodziny i osób znających Panią Marię. Wydarzenie wzbogacił także występ Zespołu Pieśni i Tańca „Racławice” im. Rodziny Mireckich.

Mural został wykonany we współpracy Samorządu Województwa Podkarpackiego ze Spółdzielnią Budownictwa Mieszkaniowego w Stalowej Woli, a także z Urzędem Gminy i Miasta Nisko, Starostwem Powiatowym w Nisku oraz rzeszowskim Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej. Dzieło zostało zaprojektowana przez Magdalenę Kaczanowską, a jego wykonaniem zajęła się warszawska grupa muralowa Good Looking Studio. Przedsięwzięcie zostało sfinansowane z budżetu województwa podkarpackiego w ramach projektu własnego „Przestrzeń Dziedzictwa”, koordynowanego przez Departament Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego UMWP.

Maria Mirecka-Loryś ps. „Marta” urodziła się 7 lutego 1916 r. w Ulanowie, a zmarła 29 maja 2022 r. w Warszawie. Wychowała się w Racławicach koło Niska i ukończyła niżańskie gimnazjum. Związana z obozem narodowym weteranka II wojny światowej, wyemigrowała do Chicago, gdzie prowadziła intensywną działalność w organizacjach polonijnych. Za wieloletnią i ryzykowną pomoc Polakom mieszkającym wówczas w ZSRR zdobyła zaszczytny przydomek „Przemytniczki Bożej”, który stał się motywem przewodnim dla projektu muralu. Była wielokrotnie honorowana najwyższymi odznaczeniami państwowymi. Zmarła w 2022 r. jako ostatni dowódca ogólnopolskiej organizacji wojskowej z okresu II wojny światowej (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe Kobiet).

Galeria zdjęć: