Serwis Samorządu Województwa Podkarpackiego

Autor tekstu: Aleksandra Gorzelak - Nieduży
Autor zdjęć: Sebastian Stankiewicz
Biuro Prasowe UMWP

Nie zapominamy o swoich korzeniach, o ludziach wielkich, którzy pracowali na tej ziemi i dla niej. Ten mural, odsłonięty w ogłoszonym przez sejmik województwa Roku Włodzimierza Dzieduszyckiego, jest kolejnym elementem uczczenia tej wybitnej postaci i jej dokonań oraz rodzajem inspiracji dla kolejnych pokoleń  – powiedział marszałek Władysław Ortyl w Zarzeczu, podczas uroczystości odsłonięcia muralu poświęconego Włodzimierzowi Dzieduszyckiemu.

 

Mural przywołuje postać jednego z najwybitniejszych polskich działaczy społecznych i mecenasów kultury XIX wieku, którego życie i działalność pozostawiły niezatarty ślad w historii Polski oraz Podkarpacia. Przypomina o społeczniku, który był jednocześnie znakomitym przyrodnikiem, kolekcjonerem sztuki i pasjonatem nauki.   

Mural zdobi ścianę bloku znajdującego się w Zarzeczu, przy ul. Księdza Stanisława Gajeckiego.  Powstał w ramach projektu Województwa Podkarpackiego zatytułowanego  „Przestrzeń Dziedzictwa”. Stworzenie tej wielkopowierzchniowej kompozycji jest elementem obchodów Roku Włodzimierza Dzieduszyckiego, dla uczczenia 200. rocznicy urodzin hrabiego. Za projekt i wykonanie muralu odpowiada duet artystyczny Czary-Mury, czyli Marek Grela i Marta Piróg-Helińska. Przedsięwzięcie zostało  sfinansowane z budżetu Województwa Podkarpackiego.

Mural został wykonany we współpracy samorządu województwa ze Związkiem Rodowym Dzieduszyckich herbu Sas, Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu, Spółdzielnią Mieszkaniową w Zarzeczu, Gminą Zarzecze oraz Centrum Kultury w Zarzeczu.

W grudniu 2024 roku sejmik Województwa Podkarpackiego podjął uchwałę o ustanowieniu 2025 Rokiem Włodzimierza Dzieduszyckiego. Rok Włodzimierza Dzieduszyckiego to czas refleksji nad wartościami, które wyznawał, a była to: miłość do nauki, kultury i ojczyzny. To również okazja, aby przypomnieć o konieczności ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz inspirować przyszłe pokolenia do działań na rzecz wspólnego dobra.

Mural w metaforyczny sposób nawiązuje do wybranych obszarów działalności Włodzimierza Dzieduszyckiego. Słowik, który przysiadł na palcu hrabiego symbolizuje kreatywność, zamiłowanie do sztuki i piękna. Ten oswojony ptak przywołuje pozytywne skojarzenia związane z aktywnością hrabiego w zakresie oświaty i mecenatu sztuki. Dzika gęś natomiast łączy się z tematem ornitologii i myślistwa. Zakładka do książki i kilim ze wzorami huculskimi nawiązują do etnograficznej pasji Włodzimierza Dzieduszyckiego. Na ścianie znajduje się również obraz przedstawiający gmach Sejmu Krajowego we Lwowie, w którym Dzieduszycki pełnił funkcję posła i marszałka. Tło muralu tworzy muzealny klimat, który z kolei przywołuje na myśl zamiłowanie hrabiego do kolekcjonerstwa.

Włodzimierz Dzieduszycki urodził się 22 czerwca 1825 r. w Jaryszowie na Podolu. Był znanym ornitologiem i autorem dzieła „Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem” (1853). Przez lata był posłem i marszałkiem galicyjskiego Sejmu Krajowego, a także członkiem Izby Panów Rady Państwa w Wiedniu. Aktywnie włączał się w działania społeczne: propagował rozwój przemysłu i wspierał lokalne ośrodki rzemiosła, przeznaczając znaczące środki na zakładanie szkół, m.in. garncarskich. W dobie coraz większej popularności organizowanych w Europie wystaw światowych zdobył zasłużoną sławę świetnego organizatora ekspozycji, ukazujących bogactwo galicyjskiego rzemiosła i sztuki ludowej, a także popularyzujących polską historię i kulturę, co miało wówczas doniosłe znaczenie polityczne.

Był patriotą, zaangażowanym na rzecz sprawy polskiej. Podczas powstania styczniowego wspierał działania konspiracyjne.

Włodzimierz Dzieduszycki utworzył przyrodnicze Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie, pierwszą tego typu placówkę na ziemiach polskich, którą ofiarował na cele publiczne. Stworzył pierwszy na ziemiach polskich rezerwat przyrody – „Pamiątkę Pieniacką". Angażował się w ochronę dziedzictwa kulturowego – organizował wystawy promujące sztukę ludową. Jako mecenas wspierał znakomitych twórców, takich jak Artur Grottger, Juliusz Kossak, Adam Chmielowski. Zmarł w 1899 roku w Poturzycy. Został pochowany w rodzinnej krypcie pod kościołem pw. św. Michała Archanioła w Zarzeczu.

Galeria zdjęć:

Pełna galeria zdjęć: Włodzimierz Dzieduszycki ma swój mural