Serwis Samorządu Województwa Podkarpackiego

Autor tekstu: Krzysztof Witek

Autor zdjęć: Sebastian Stankiewicz

Biuro prasowe UMWP 

W Rzeszowie odbyły się uroczyste obchody 83. rocznicy przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Prezydenta Miasta Rzeszowa, Dowódcę 21. Brygady Strzelców Podhalańskich, Dowódcę 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz Światowy Związek Żołnierzy AK Okręg Podkarpacki. W obchodach udział wzięli przedstawiciele władz rządowych i samorządowych, kombatanci, młodzież oraz mieszkańcy Rzeszowa. W uroczystościach wziął udział także Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego dr inż. Karol Ożóg.

Obchody rozpoczęły się o godzinie 12:00 Mszą Świętą w Kościele pw. Świętego Krzyża w Rzeszowie. Nabożeństwo celebrowane przez biskupa diecezjalnego sprawowane było w intencji Żołnierzy AK i ich poświęcenie w walce o wolność Polski.

Następnie uczestnicy udali się pod Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu „Rzeszów”, gdzie odbyła się główna część uroczystości. W jej trakcie podniesiono Flagę Państwową, odegrano Hymn Polski, wygłoszono przemówienia, a następnie oddano hołd bohaterom poprzez Apel Pamięci i salwę honorową.

Podczas swojego wystąpienia Wicemarszałek Karol Ożóg podkreślił, że Armia Krajowa była fundamentem polskiego oporu wobec okupantów, a jej dziedzictwo jest żywe do dziś.

Spotykamy się, by uczcić 83. rocznicę powstania Armii Krajowej – formacji, która na zawsze wpisała się w historię polskiej walki o niepodległość i stanowi jeden z najjaśniejszych symboli patriotyzmu, odwagi i niezłomności. Bez bohaterstwa i ofiary Żołnierzy AK nie byłoby wolnej Polski, którą dziś znamy. Naszym obowiązkiem jest pielęgnowanie pamięci o ich odwadze i poświęceniu – zaznaczył wicemarszałek Ożóg.

Nie możemy pozwolić, by zapomniano o tych, którzy na sztandarach nieśli hasło „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Naród, który nie pamięta o poświęceniu minionych pokoleń, traci swoją tożsamość. Nawet po 83 latach od tamtych wydarzeń walka o pamięć jest wciąż aktualna. Dzisiejsze święto jest dla nas wszystkich – zarówno obecnych, jak i nieobecnych – wezwaniem do niezłomnej walki o prawdę i pamięć. A w konsekwencji – do dumy z wielkości naszej ojczyzny- mówiła Ewa Leniart Poseł na Sejm RP.

Na zakończenie obchodów złożono wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem, po czym rozbrzmiała Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego. Wielu uczestników, zwłaszcza młodzież, podkreślało, jak ważne jest zachowanie historii i kultywowanie pamięci o bohaterach AK.

Tegoroczne obchody były szczególne również z powodu niedawnego ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. 6 lutego 2025 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę, która oficjalnie wprowadza to nowe święto państwowe, obchodzone corocznie w rocznicę powstania Armii Krajowej.

14 lutego 1942 r. dokonano przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Nowa formacja kontynuowała działania Służby Zwycięstwu Polski oraz ZWZ, które od 1939 r. organizowały walkę przeciwko okupantom niemieckim i sowieckim. Na pierwszego dowódcę AK wyznaczono komendanta głównego ZWZ, gen. Stefana Roweckiego „Grota”. Przemianowanie ZWZ na AK w lutym 1942 r. przyczyniło się do podniesienia rangi sił zbrojnych w okupowanym kraju – z konspiracyjnej organizacji wojskowej przekształciły się one w podziemne Wojsko Polskie, któremu podporządkowane miały zostać wszystkie niepodległościowe organizacje wojskowe.

W czasie II wojny światowej Armia Krajowa stanowiła największe w Europie podziemne wojsko walczące z okupantami. W 1944 r. jej liczebność przekraczała 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, w tym ok. 10 tys. oficerów i 35-40 tys. ochotników działających w oddziałach leśnych. Zakres podejmowanych działań wyróżniał AK na tle innych organizacji ruchu oporu w okupowanej Europie. Prowadzono szeroko zakrojoną działalność wywiadowczą i kontrwywiadowczą, akcje dywersyjne, działania propagandowe, szkolenie kadr, a także legalizację dokumentów, pozyskiwanie broni oraz produkcję środków walki. Znaczna aktywność konspiracyjna prowadzona była również w obozach jenieckich i zagłady.

Budowanie struktur AK przebiegało równolegle z procesem scalania rozproszonych wcześniej oddziałów wojskowych podziemnych partii politycznych. W jej szeregi włączone zostały m.in. Bataliony Chłopskie, Gwardia Ludowa Wolność, Równość, Niepodległość oraz Narodowa Organizacja Wojskowa. Poza strukturami AK pozostały Narodowe Siły Zbrojne. Wsparcie dla działań Armii Krajowej stanowiło także kilkuset specjalnie przeszkolonych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, zrzucanych na teren okupowanej Polski w ramach operacji „Cichociemni”. Armia Krajowa, działając jako ochotnicze wojsko Polskiego Państwa Podziemnego, wchodziła w skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej, a jej strategicznym celem było przygotowanie
i przeprowadzenie ogólnopolskiego powstania.

19 stycznia 1945 r. podjęto decyzję o rozwiązaniu AK. Rozkaz ten wydał gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” w obliczu postępującej okupacji sowieckiej. Jednocześnie byłym żołnierzom Armii Krajowej zalecono dalszą działalność w duchu odzyskania pełnej niepodległości państwa oraz ochrony ludności polskiej przed represjami.

Galeria zdjęć:

 

Pełna galeria zdjęć: W hołdzie Armii Krajowej – Rzeszów upamiętnił 83. rocznicę jej powstania